Kwalificerende en begrenzende soorten

De aanwijzing van het Groote Wielengebied onder de Europese Vogelrichtlijn is in 2000 tot stand gekomen op basis van de kwalificerende soorten Kolgans, Brandgans en Smient (alle niet-broedvogel) en begrenzende soorten: Porseleinhoen, Kemphaan en Rietzanger (broedvogel) en Kemphaan en Grutto (niet-broedvogel).
Voor niet-broedvogels (watervogels) is een soort ‘kwalificerend’ voor een gebied als het gemiddeld jaarmaximum over tenminste drie jaar gelijk of hoger is dan 1% van de NW-Europese trekpopulatie van de soort. Een soort is ‘begrenzend’ als het gemiddeld jaarmaximum gelijk of hoger is dan 0,1% (1 ‰) van de NW-Europese trekpopulatie van de soort.
Omdat vogelpopulaties veranderen is het belangrijk om de populaties van alle (mogelijk) betrokken soorten jaarlijks vast te leggen. Vanaf 2000 heeft de Wielenwerkgroep zich tot taak gesteld om samen met It Fryske Gea te organiseren.

Jaarmaxima ganzen

Brandgans

1% trekpopulatie: 10.000 vogels

Kolgans

1% trekpopulatie: 10.000 vogels

Grauwe gans

1‰ trekpopulatie: 1.040 vogels

Jaarmaxima steltlopers

Grutto

1% trekpopulatie: 1.100 vogels

Kievit

1‰ trekpopulatie: 7.200 vogels

Kemphaan

1‰ trekpopulatie: 1220 vogels

Scholekster

1‰ trekpopulatie: 900 vogels

Regenwulp

1‰ trekpopulatie: 250 vogels

Jaarmaxima eenden

x

Natura 2000 in de Groote Wielen

De natuur in de Groote Wielen is van bijzondere kwaliteit. Daarom is het onderdeel van het Europese Natura 2000-netwerk, waarmee natuurgebieden in heel Europa beschermd en versterkt worden. De provincie Fryslân geeft vorm aan de bescherming. De maatregelen die we nemen voor het Groote Wielengebied staan beschreven in het Natura 2000-beheerplan voor de Groote Wielen.

Europese topnatuur
Van oorsprong is de Groote Wielen een laagveengebied. In de loop der tijd kregen wind en water vat op het gebied. Hierdoor ontstonden veenplassen in de lager gelegen delen: de wielen. Deze wielen en de vochtige gronden die daaromheen liggen, vormen een goed leefgebied voor bijzondere planten en dieren. Er zijn weidevogels als watersnip, grutto, tureluur en kievit te vinden; in de winter rusten er ganzen en eenden en in het voorjaar pleisteren er duizenden trekvogels op de ondergelopen graslanden. Het is een prachtig leefgebied voor de zeldzame noordse woelmuis, de meervleermuis en de bittervoorn. Ook liggen er dotterbloem-, pioniers- en waterplantvegetaties van bijzondere kwaliteit in het gebied.

Kernopgaven in de Groote Wielen
In het Natura 2000-beheerplan staat drie kernopgaven voor de Groote Wielen beschreven:

• Voldoende geschikt leefgebied creëren voor broedvogels als kemphaan en porseleinhoen om tot succesvolle broedresultaten te komen.
• Niet-broedvogels zoals de smient, brandgans en kolgans in de winterperiode de ruimte geven om te rusten, ruien, slapen en voedsel te zoeken.
• Voedsel- en slaapgebied voor de noordse woelmuis, de meervleermuis en de bittervoorn creëren en beschermen. Voor de meervleermuis gaat het alleen om voedselgebied, omdat de slaapplaatsen buiten de Groote Wielen liggen

Maatregelen om de natuur te beschermen en te versterken
Om deze doelen te halen zijn er maatregelen nodig. Per soort verschilt het in welke mate en welk type maatregelen nodig zijn. Hieronder een aantal voorbeelden:

• Verhoging waterpeil graslandpolders Om verdroging in weidevogelgrasland tegen te gaan is het nodig de waterpeilen zo nu en dan te kunnen verhogen, zodat er altijd een vochtige plek is waar de vogels voedsel kunnen vinden.
• Flexibele waterpeilen moerasgebieden Het instellen van flexibele waterpeilen in de moerasgebieden en het af en toe onder laten lopen van graslanden zorgt voor geschikt leefgebied voor moerasvogels als het porseleinhoen.
• Toezicht op verstoring Recreatie en natuur kunnen goed samengaan als er rekening wordt gehouden met de kwetsbare gebieden en perioden. Om de rust voor overwinterende ganzen en eenden en broedende weidevogels en porseleinhoenders te bewaren, worden het aantal voer- en vaartuigen, vogelsoorten en de mate van verstoring goed in de gaten gehouden.

Meer informatie over de doelen en maatregelen in de Groote Wielen zijn te vinden in http://www.fryslan.frl/natura2000